- AQUAE Grani
- AQUAE Graniab aquis calidis seu thermis, et ab Apolline Granno, quasi Aquae Apollinis, vel certe a nomine loci, dictae sunt, vulgo Aken Germanis, Aix la Chapelle Gallis, a Basilica maxima, quam Carolus M. Christo Servatori et S. Virgini eius matri aedificavit, ut docent Eginhardus in Vita Caroli et Poeta Saxo Annal. l. 5. quaeque vulgo Christi omissô nomine Basilica S. Genitricis seu B. Marine vocata est. Sitae sunt in Tungris sen in dioecesi Leodicensi. Hic Pippinus Francorum Rex A. C. 765. hiberna habuit et Natalem Domini ac Pascha celebravit. Filius eius Carolus M. similiter A. C. 788. imo ab A. C. 794. usque ad mortem, per annos 20. ibi semper hiemavit ac sedit, solô exceptô trienniô, quem Ludovicus Pius estimitatus, qui Aquas coeteris villis Regiis ptaetulit. Factum id inter alia, ob calidos saluberrimosque fontes, quos ibidem ebullire notum. Alcuino non semel dicuntur, pro vico aut villa, magna et lata et excelsaurbs, nec non secunda Roma, ventura Roma, seu altera Roma; scribitque a Rege Carolo locum altis moenibus cinctum, forô, Senatu, arce, theatrô, atriis et Aeterni Regis templô, balneis insuper seu thermis, ubi marmoreis gradibus speciosa essent sedilia, ornatum esse et fontis bullientis rivos in omnes urbis partes esse deductos. Unde colligitut, locohuic Romae tunc nomen impositum, et Carolum de hacce villa Regia urbem facere, atque ita vocari voluisse: Hinc et aedes, quas ibi condidit, Lateranas nuncupavit. Plura vide apud praedictum Eginhardum, et inprimis de Mansionibus omnium cuiusque dignitatis hominum, circa Palatium Caroli constructis, deque Procerum habitaculis a terra mirâ arte in sublime suspensis, de Basilica item, antiquis Romanorum operibus praestantiore brevi ab eo fabricata, ex omnibus Cismarntis regionibus Magistris et opisicibus advocatis, apud Monachum Sanctigallensem l. 1. c. 30. et 32. Etiam posterioribus tempotibus Reges ac Imperatores Romanotum Aquas adeo venerati sunt, ut ibi Regni Lothariensis atque Germanici coronam recipere plerundque voluerint: Ubi nimitum et a Carolo M. Ludovicum, et a Ludovico Lotharium coronatos ac Imperatorii nominis consortes constitutos, et ab eodem Ludovico Pippinum ac Ludovicum, minores filios, Reges appellatos, atque alterum Aquitaniae, alterum Baioariae praefectos esse cognoverant. Gaufridus de vita S. Bernardi l. 4. c. 6, suâ aetate sedem Regiam adhuc fuisse docet, et celeberimâ Caroli M. Capellâ, i. e. Basilicâ, illustrem exstitisse. In libro item de mirac. S. Bernardi, vocatur Regum sedes, celeberrimus et amoenissimus locus voluptatis corporum accommodatior, quam animarum saluti. Vide Hadr. Vales. Notit. Galliae, et infra in voce Aquisgranum.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.